رۆندک: March 2005

Saturday, March 26, 2005

نه‌و نه‌مامه له‌چك سووره‌كه‌م

ئه‌م شه‌و له پڕ به‌سه‌ر ڕۆمانی "نه‌و نه‌مامه له‌چك سووره‌كه‌م" داكه‌و‌تم و ده‌ستم به خوێندنه‌وه‌ی كرد، ماڵپه‌ڕی ده‌نگه‌كان ماوه ماوه كتێبێك ده‌خاته سه‌ر ڕووپه‌ڕی خۆی و منیش هه‌ندێ جار ده‌یخه‌مه ئه‌رشیف و هه‌ندێ جاریش ئه‌گه‌ر به دڵم نه‌بێ وازی لێ دێنم، هه‌ندێ جاریش ده‌كه‌ومه خوێندنه‌وه‌ی. ئه‌و جاره له‌گه‌ڵ جه‌نگیز ئه‌یتماتۆڤی نوسه‌ری پێده‌چێ قه‌رغیزی بێت، له‌گه‌ڵ وه‌رگێڕی به‌ڕێز تۆفیق عه‌بدول به‌سه‌ر شاخ و ڕێگاو بانه چڕو سه‌خته‌كانی تیان شانی وڵاتی كه‌رگیزیا داكه‌وتم. به لامه‌وه شتێكی نایاب بوو، كاك عه‌بدول زۆر به جوانی كردوویه‌تی به كوردی، وا له خوێنه‌ر ده‌كا خۆی له كوردستانی شاخاویدا بدۆزێته‌وه. به هه‌مان ئاهو هه‌نسكی عاشقانی بێ ده‌ره‌تان و زولم لێكراوانی وڵاتی ئێمه. به هه‌مان ئاهو هه‌ناسه‌ی ئه‌و ژنه چه‌وساوانه‌ی نه ڕایان وه‌رده‌گیرێ و نه مافی هه‌ڵبژاردن و سازدانی چاره‌نوسی خۆیان هه‌یه. له شێوه سروشتێكی سه‌خت و سارد و ناهه‌مواری وه‌كو زۆر شوێنی كوردستان. له كاروانی ئه‌و چه‌ند سه‌عاته‌مدا توانیم تۆزێك بچمه قه‌رغیزستان و ته‌ماشای دیمه‌نی ئه‌و پڕۆتێسته زیندووانه بكه‌م كه له دژی عه‌سكه‌ر ئه‌كایێف ئه‌نجام دران، تا ده‌ریان په‌ڕاند و ناچاریان كرد بێ به په‌ناهه‌نده له وڵاتی بابه گه‌وره‌ی ڕوسیای قه‌یسه‌ری. ئه‌لیاسیش دڵنیام جارێكی تر ئه‌و برینانه‌ی كه له دووتوێی بێ وه‌فایی و سه‌ره‌ڕۆیی دووچاریان بووه ناتوانێ تیماریان بكاته‌وه و به ئاسووده‌یی بژیێ. قوربانیدانی ئاسیلی خۆبه‌ختكارو دژ به داب و نه‌ریته ناوازه‌كان بێوێنه بوو، لێ ئه‌لیاس له ناو قالبه شێواوه‌كانی كۆمه‌ڵگای به‌سته‌ڵه‌ك نرخی ئاسیل نازانێ و به دوای فیز و ڕاله‌خۆبوونی خۆی ده‌كه‌وێ. بۆیه ئاسیل چۆن نایه‌كسانی كۆمه‌ڵگا و دایك و باوكی بۆ قه‌بووڵ نه‌كرا ئاواش بێ وه‌فایی ئه‌لیاسی بۆ قبول نه‌كرا. له ئاكامیشدا به خاوه‌ن هه‌ڵوێست مایه‌وه. دیاره هه‌ر ئه‌و خاوه‌ن هه‌ڵوێستیه‌ش وای لێكردن ڕاپه‌ڕینه‌كه‌ی ئازاری 2005 یان سه‌ربگرێ.

Wednesday, March 23, 2005

له نێوان دوو دونیای جیاوازدا

ئه‌مشه‌و ده‌بوایه بچمه قوتابخانه‌ی هۆشڤان بۆ كۆبوونه‌وه‌یه‌كی باوك و دایكان.
كۆبوونه‌وه‌كه بۆ ئه‌وه‌ بوو پێمان بڵێن چۆن مناڵه‌كان فێری پلان دانان و بیركردنه‌وه‌ له ڕاپه‌ڕاندنی پلانه‌كه ده‌كه‌ن. سه‌رتان نه‌یه‌شێنم ئێمه‌یان دابه‌ش كردوو وه‌كو مناڵ كردیانین به‌چه‌ن تیمێك و هه‌ر تیمه‌ و مامۆستایێك سه‌رپه‌رشتی ده‌كردین. چۆن له‌گه‌ڵ فێرخوازه‌كان ڕه‌فتاریان ده‌كرد ئاواش له‌گه‌ڵ ئێمه، بۆ ئه‌وه‌ی به چاوی خۆمان به شێوه‌یه‌كی پراكتیك ببینین چۆن خۆیان ماندوو ده‌كه‌ن. (به ڕاستی كه دێمه سه‌ر وشه‌ی قوتابی یا خوێندكار یا فێرخواز، دووچاری سه‌رسوڕان دێم نازانم كام وشه بۆ ئه‌و توێژه گرنگه به‌كار بێنم، نه‌بادا یه‌كێك له‌ دیموكراتخوازه‌كانی خۆمان لێمان توڕه‌بێ).
ئه‌وه‌ی كه به درێژایی ئه‌و ئێوا‌ره كۆبوونه‌وه‌یه بیرم لێده‌كرده‌وه ئه‌وه بوو، چۆن مناڵێكی شه‌ش ساڵی له‌و ته‌مه‌نه‌وه فێری پلان دانان و پشت به خۆ به‌ستن ده‌كه‌ن، به‌ڵام به كه‌ل و په‌لی یاریكردن. خۆ ئێمه له ته‌مه‌نی ئه‌وان له زله و شولاق ترساندن به‌ده‌ر شتێكی تر فێر نه‌ده‌بووین، گه‌وره‌ش بووم زه‌مه‌نی مناڵێتی خۆم نه‌بینی، باوك و باپیره‌م نه‌یانده‌هێشت به مناڵی بچمه ناو مناڵان، ده‌یانگووت: عه‌یبه، ئێمه خاوه‌ن دیوه‌خانین و نابێ تۆ وه‌كو مناڵی خه‌ڵك بیت. تۆ پیاویت و ماشه‌ڵڵا گه‌وره‌یت و هه‌ر عه‌یبه خۆت بێنیته ڕێزی ئه‌و چه‌تیو و مه‌تیوانه.
ده‌مزانی وانیه، نه ‌گه‌وره‌م و نه پیاویش، مناڵ بووم وه‌كو هه‌موو مناڵان، حه‌زیشم به گه‌مه‌ی مناڵان ده‌كرد، گه‌ردێكیش له قسه‌كانی ئه‌وان حاڵی نه‌ده‌بووم، ئه‌وه‌ی جێی سه‌رسوڕمان بوو خه‌ڵكیش هه‌مان قسه‌یان پێده‌گووتم، بۆیه هه‌ر له په‌نجه‌‌ره‌وه ده‌متوانی مناڵان ببینم كه تۆپانێ ده‌كه‌ن.
له لایێكی تر له‌و شه‌وه هێمنه‌دا بیرم له سه‌ركرده‌كان و سیاسه‌ت مه‌دارانی خۆمان ده‌كرده‌وه كه تا ئه‌و چركه ساته‌ش تاكه پلانێك كه پێڕه‌وی بكه‌ن ته‌نها میزاجی خۆیانه و نه‌خۆشی خۆ به گه‌وره زانین و خه‌ڵكیش و هاوڵاتیانیشیان به گێل و ساویلكه و ڕانه‌مه‌ڕ.
دزه‌انم من و زۆرێكی له تیرازی خۆشم له ڕووی ده‌رونی و دووره وڵاتی زۆر ئارام نین، به‌ڵام له‌وانه‌شه ئه‌وه‌نده بێنێ كه مناڵه‌كانمان به شێوه‌یه‌كی گونجاو و به‌رهه‌مدار گه‌وره بن و خوێندنیان ته‌واو بكه‌ن و په‌روه‌رده بن، هه‌ر هیچ نه‌بێ نه‌بنه ڕانه مه‌ڕ و نانی گه‌وری بخۆن و سه‌ڵه‌واتێ له گه‌وری بده‌ن.

Monday, March 21, 2005

له دایك بوونی هۆشڤان

له ڕۆژێكی وه‌ك ئه‌مڕۆدا له وڵاتی هۆڵه‌ندا له 21-03-1999 خه‌ڵكی خه‌ریكی پیرۆزكردنی نه‌ورۆز بوون و ئێمه‌ش سه‌رقاڵی خه‌سته‌خانه‌ و له دایك بوونی هۆشڤان بووین، هه‌ستكردن به خۆشی نه‌ورۆز و به تاڵی‌ تاراوگه تێكه‌ڵی یه‌ك بووبوون.
ڕێكه‌وت وابوو له دایك بوونی بكه‌وێته ئه‌و ڕۆژه‌ی كه هه‌موو گه‌لی كورد به‌و ڕۆژه ئاهه‌نگ ده‌گێڕن. له دایك بوونی ئه‌و له ڕۆژێك دایه نه‌ك هه‌ر ئێمه سه‌رتاپای خه‌ڵكی كورد دڵخۆش و به‌خته‌وه‌رن.
جه‌ژنی له دایك بوونی هۆشڤان پیرۆز ده‌كه‌م و نه‌ورۆزیش له هه‌موو گه‌لی كورد پیرۆز ده‌كه‌م.

ئه‌م وێنه‌یه‌ی دوێنێ شه‌و له مه‌ڕاسیمی كردنه‌وه‌ی ئاگری نه‌ورۆز گیراوه

Thursday, March 17, 2005

سیمبۆڵی شه‌هیدان

پێمان ده‌ڵێ: ئێوه بنون تا ئێمه به ئاگا دێینه‌وه

Sunday, March 13, 2005

جه‌دوه‌ل زه‌رب

یه‌كێك له‌و شتانه‌ی كه هه‌رگیز له بیرم ناچێ، كێشه‌ی جه‌دوه‌ل زه‌رب بوو له قوتابخانه. جه‌دوه‌ل زه‌رب بوبووه گرێیه‌ك نه بۆم له‌به‌ر ده‌كرا نه وازیشی لێ ده‌هێنام، جه‌دوه‌ل زه‌رب وای لێده‌كردم ڕقم له خۆشم ببێته‌وه تا وه قوتابخانه ڕاده‌گا. به جیددی هه‌وڵم ده‌دا له به‌ری بكه‌م، ڕۆژێك دوو ڕۆژ له بیرم ده‌ما دواتر له بیرم ده‌چووه‌وه، خۆ ده‌بوایه به‌رده‌وامیش له بیرمان بمێنێ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین پرسیاره‌كانی بیركاری حه‌ل بكه‌ین.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش كه جه‌دوه‌ل زه‌رب ترسێكی ڕۆژانه بوو له دڵم ده‌رنه‌ده‌چوو، به‌و باره گرانه‌شه‌وه ده‌چوومه قوتابخانه، به‌ڵام نایێته بیرم ڕۆژێك به بیرمدا هاتبێت واز له خوێندن بێنم، به لامه‌وه پیرۆز بوو، تا هه‌نوكه‌ش خوێندن به كارێكی پیرۆز ده‌زانم.
له هه‌مووش سه‌یرتر ئه‌وه‌بوو له تاقیكردنه‌وه‌ی به‌كه‌لۆریای شه‌شی ئاماده‌یی هه‌شتاو شه‌شم هێنا، ئه‌و هه‌شتاو شه‌شه‌ بۆ من خه‌ون بوو، بڕوام نه‌ده‌كرد، تا هه‌نوكه‌ش به‌لامه‌وه سه‌یره كه ئه‌و نمره باشه‌م هێنا، ئه‌گه‌ر چی زۆر هه‌بوون ده‌یان گووت به لای تۆوه باشه ئه‌گینا نه‌ده‌بوا له نه‌وه‌دوو شه‌ش كه‌متر بێنێ، به‌ڵام بۆ من پێنگاڤه‌كا مه‌زن بوو.
ئه‌مڕۆ ڕاستی كێشه‌كه‌م باشتر بۆ ڕۆشن ده‌بێته‌وه، ئێستا ده‌زانم خوێندكارانی وڵاتی ئێمه چه‌ند بارگران و بێ به‌شن، خوێندكارانی ئه‌وڕوپا ئه‌گه‌ر ژمێریار یان (حاسیبه‌) یان لا نه‌بێ په‌كیان ده‌كه‌وێ و هیچی لێ نازانن، تا هه‌نوكه‌ش لای ئێمه قه‌ده‌غه‌یه بۆ تاقیكردنه‌وه به‌كار بهێنرێ، خۆ پرسی كۆمپیۆته‌ریش وایه ئه‌گه‌ر له ئه‌وروپیه‌كان بسه‌ندرێت ته‌واو شپرزه‌ ده‌بن.

Thursday, March 03, 2005

نا نا نه‌كه‌ن سوڵح نه‌كه‌ن

ئه‌و برینه‌ی ده‌یه‌ها ساڵه به ژه‌هر ده‌كولێنرێته‌‌‌وه
پێمان ده‌ڵێ
نه عه‌رد نه به‌رد
نه دارو دره‌خت، نه هه‌وای گه‌رم و هه‌وای سه‌رد
نه خۆزگه‌ی زیندانیه‌كانی ئه‌بو غریب
نه بیابانی سكپر به هه‌زاران لاشه‌ی
په‌ل په‌ل كراوی ده‌ست و پێ به‌ستراوی نه‌به‌رد
ڕازی ده‌بن سوڵح بكه‌ن
* * *
نا نا نه‌كه‌ن، سوڵح نه‌كه‌ن
تا سه‌رو چاوه‌ی ژه‌هر و ڕق بنبڕ نه‌كه‌ن
تا دزێوه قڕێژه‌كان
ئه‌سرینه پڕ له ئازاره ڕژاوه‌كان
بۆ هه‌ڵه‌بجه‌و
بۆ چوار هه‌زار گوندی سوتاو
بۆ قه‌تاره‌ی دوسه‌د هه‌زار ئه‌نفال كراو نه‌هێننه‌وه
تا شه‌پۆڵی ڕۆحه بێ كۆتاییه‌كانیش
له‌گه‌ڵ بڕمه‌و شه‌پۆڵی ئاگری نه‌وروز به‌هار ئاسا نه‌ژیێننه‌وه
سوڵح نه‌كه‌ن
تا ڕوح ده‌فڕن
تا فرمێسك مۆدێلی تازه‌ی ژیان ده‌بن

تا ئه‌وان هه‌ن
به‌دیار جوانه‌مه‌رگه‌كانا پێده‌كه‌نن، گینگل ده‌ده‌ن
تا كڕنوشی په‌شیمانی
بۆ پێڵاوی پێشمه‌رگه‌یه‌كی كورد نه‌به‌ن
سوڵح نه‌كه‌ن
* * *
نا نا نه‌كه‌ن، سوڵح نه‌كه‌ن
مێژو و قه‌بر و گشت په‌ڕاوه سووتاوه‌كان
له‌سه‌ر مۆدێلی سه‌ربڕین
شایه‌دی ئه‌به‌دی ده‌ده‌ن
له زیندانه‌كان بپرسن
له‌گه‌ڵ قناره‌كان بدوێن
ساچمه‌‌و ملیۆنه‌ها گولله كۆكه‌نه‌وه
هه‌موو ده‌ڵێن
ئه‌وان له‌وه‌تی هه‌ن خوێنن
دژی جوانی و گوڵ و ڕۆحن، خه‌و زڕێنن

پارچه‌ی ڕزی و هه‌ڵگڵۆفاوی به قوڕی
ده‌رپێ و شه‌لوارو كه‌راس و
كۆچكه‌ی مناڵی لادێیی و
پینه‌ی سه‌ر ئه‌نیشكه و سه‌رچۆكی پێخواس و
چامه‌‌ی سوور و ڕه‌ش و سپی
تێكه‌ڵ له‌گه‌ڵ ئێسك و پڕوسكی نازداره‌كان
له دۆزه‌خی به كۆمه‌ڵی به‌ر ده‌می بڵدۆزه‌ره‌كان
هه‌موو ده‌ڵێن، هاوار ده‌كه‌ن
نا نا نه‌كه‌ن، سوڵح بكه‌ن
تا دوا ده‌نگ و باسی ونبووی ئه‌م وڵاته
بۆ دایك و باوك، بۆ خێڵ، بۆ تیره‌و عه‌شیره‌ت
بۆ گونده ڕمێنراوه‌كان
بۆ شارۆچكه له دوكه‌ڵ خنكێنراوه‌كان
بۆ كه‌س و كاری سه‌رجه‌م ڕفێنراوه‌كان
بۆ دوا ئۆخه‌ی دڵنه‌وایی
بۆ به‌رده‌م په‌یكه‌ری پێشمه‌رگه‌ی تا هه‌نوكه‌ش ون نه‌به‌ن
سوڵح نه‌كه‌ن
* * *
نا نا نه‌كه‌ن سوڵح نه‌كه‌ن
هه‌ڵه‌بجه باوه‌شئامێزه له‌گه‌ڵ ئامه‌د
له‌گه‌ڵ قامیشلۆ و مه‌هاباد
هاوار ده‌كه‌ن، توخوا نه‌كه‌ن
ئابڕووی كاروانی هه‌زاران شه‌هید ببه‌ن
توخوا نه‌كه‌ن
تا ئه‌مجاره سنووری بێحورمه‌ت كراومان
له ڕۆژی حه‌رام
له مانگی حه‌رام
له‌سه‌ر زه‌وی حه‌رامی ئه‌م نیشتمانه
دووباره ده‌سنیشان نه‌كه‌ن.
* * *

Wednesday, March 02, 2005

سه‌رما‌و سۆڵ

ئه‌مڕۆ شاره‌كه‌مان له سنووره شاخاویه‌كان ده‌چوو، به‌فرێكی زۆری تێكردووه. له مێژیشه سه‌رماوسۆڵ‌و به‌فری ئاوا له هۆڵه‌ندا ڕووی نه‌داوه. هه‌رچی هێڵی پاسه‌كانه له كار وه‌ستاوه.

هه‌میشه دڵم به به‌فر بارین خۆش ده‌بوو ئه‌مجاره‌یان وانه‌بوو، هه‌ر له‌گه‌ڵ به‌فر بارینه‌كه ته‌وژمێكی دڵته‌نگی و بێتاقه‌تی ڕووی تێكردم. ڕۆژێكی سارد بوو، شه‌وێكی ساردیشه. به نیازم به‌یانیش نه‌چم بۆ سه‌ر كار.